بسمه تعالی

 

اثرات اعتیاد به تریاک و روش‌های درمانی آن از منظر طب ایرانی:

تریاک و شبه تریاک (انواع مشتقات آن) (opioids)، از حدود چهار هزار سال قبل از داروهای پرمصرف در پزشکی در غرب و شرق عالم بوده است. بیشترین مصرف آن جهت تسکین دردهای بدن، قطع سرفه، بند آوری اسهال و خواب‌آوری بوده است. به نظر می‌رسد از حدود 5 قرن قبل سوءمصرف تریاک به طور گسترده‌ای رواج و اعتیاد به آن به صورت معضل درآمده است.

از دیدگاه طب ایرانی تریاک، یک داروی سمی با سطح بالایی از سردی و خشکی است که مصرف آن منجر به انقباض منافذ و مویرگ‌های سطح بدن و تمرکز خون به سمت درون بدن شده که درنتیجه فرد مصرف کننده احساس گرما و افزایش انرژی کاذب در وجود خود می‌کند، به طور مثال با بالا رفتن حرارت مغز فرد احساس نشاط، سرخوشی و افزایش توانایی‌های ذهنی و قدرت بدنی می‌کند. اما رفته رفته به علت افزایش عارضی و بیش از حد حرارت در اعضای باطنی از جمله اعضای مهم مانند مغز، کبد، قلب و معده، این اعضا دچار سوءمزاج و ضعف می‌شوند، به‌طوری‌که با کاهش مصرف تریاک یا عدم مصرف آن فرد دچار علائم کاهش حرارت و توان بدنی گشته و اعضای بدن به درستی کار نخواهند کرد و نتیجتا فرد دوباره مجبور به مصرف آن شده و بدین صورت بدن به مصرف تریاک عادت و اصطلاحا فرد دچار اعتیاد به تریاک شده است. ضعف بدن، گرفتگی‌های عضلانی، لاغری بدن، تب، خشکی و خارش بدن، ضعف در قوه تفکر و کند فهمی، کاهش قوت بینایی و شنوایی، بد خلقی، سوء هضم، تهوع و استفراغ، خشکی دهان، یبوست، انواع اختلالات خواب، کاهش میل جنسی و فرار از در جمع ظاهر شدن و تمایل به گوشه‌گیری از عوارض اعتیاد به تریاک می‌باشد.

همان‌طور که بیان گردید، تریاک طبیعتی بسیار سرد و خشک دارد، به همین دلیل باعث کاهش سرعت و کندی یا حتی توقف حرکت رطوبات بدن که در حالت طبیعی پیوسته در جریان هستند مثل ترشحات چشم، بینی و دهان می‌شود. با قطع ناگهانی مصرف تریاک این رطوبات به اصطلاح منجمد شده به ناگاه مجددا به جریان افتاده و نیز حرارت درونی کاهش یافته و باعث بروز عوارضی در جای جای بدن فرد مصرف‌کننده می‌شوند که امروزه به آن سندرم محرومیت از مواد (withdrawal syndrome) یا همان علائم ترک اعتیاد گفته می‌شود. این علائم عبارتند از: ضعف عمومی، تعریق شدید، اشک‌ریزش، آبریزش بینی، سرفه و عطسه فراوان، تنگی نفس، روان شدن بسیار بزاق دهان، دل‌پیچه و اسهال، درد بدن، کمر و سایر مفاصل، سردرد، بی خوابی و اضطراب.

از دیدگاه طب ایرانی هنگامی که بدن تدریجا به شرایطی عادت می‌کند اصطلاحا معتاد به آن شرایط می‌شود، حال ممکن است آن شرایط خوب و سازنده باشند که توصیه به ادامه آن شده اما اگر آن حالت برای بدن مضر باشد توصیه به ترک آن اعتیاد یا عادت می‌گردد. در شرایط اعتیاد به مصرف تریاک نیز طب ایرانی دستورات و تدابیری برای ترک آن ارائه کرده است. دو تدبیر اصلی طب ایرانی، ترک تدریجی و یا جایگزینی تریاک با سایر داروهای با اثرات مشابه اما عوارض کمتر ضمن کنترل علائم بوجود آمده در زمان کاهش مصرف و در ادامه پاکسازی، تقویت بدن، تولید خون تازه و تقویت اراده فرد مصرف کننده می‌باشد.

با توجه به اینکه عادت نقش بسیار پررنگی بر روح و جسم انسان دارد، هیچ‌گاه در طب ایرانی توصیه به قطع ناگهانی عادات نمی‌شود چراکه موجب مرض است، مگر عادتی خاص که مهلک و کشنده باشد. در ترک عادت به مصرف تریاک نیز، اطبای ایرانی توصیه به ترک تدریجی نموده‌اند. برای ترک تدریجی توصیه می‌شود دفعات و مقدار مصرف در هر بار مصرف، به تدریج و با روند ملایمی کاهش یابد. البته این روند کاهشی برای همه افراد نیز یکسان نبوده و پزشک برای هر مددجوی ترک اعتیاد، بر اساس مدت زمان اعتیاد، تعداد دفعات و مقدار مصرف، نوع ماده مصرفی و توان فرد در تحمل جدایی از ماده مخدر؛ برنامه ترک تدریجی را تجویز می‌نماید.

همچنین در روند ترک اعتیاد می‌توان از داروهای جایگزین یا به اصطلاح بدل تریاک به صورت تک دارو یا ترکیب چند دارو استفاده نمود، داروهایی مانند داتوره، شوکران و ... .

طب ایرانی علاوه بر ارائه پیشنهادات درمانی برای نحوه ترک ماده مخدر، راهکارهای مناسبی نیز جهت بهبود علائم ترک و محرومیت مانند ضعف و بی حالی، بدن درد، مشکلات گوارشی، مشکلات خلقی و مشکلات خواب ارائه می‌دهد.

با مراجعه به پزشکان معتبر طب سنتی که در زمینه ترک اعتیاد مهارت و تجربه دارند می‌توان امید به گذران بهتر دوران بعد از ترک داشت.

 

با آرزوی صحت جسم و جان برای شما

سلامتکده طب سنتی ایرانی معصومیه