سلامتکده طب ایرانی معصومیه

بسمه تعالی

سالمندی یکی دیگر از پدیده‌ها و روندهای فیزیولوژیک بدن انسان می‌باشد. هیچ‌گاه نباید سالمندی را معادل بیماری و فرد سالمند را یک بیمار دانست، حقیقتی که حتی حکمای ایرانی نیز به آن اذعان داشته‌ و وضعیت سلامتی انسان را در دوران سالمندی حالتی بینابینی بین دو سر طیف سلامتی و بیماری می‌دانسته‌اند.

با توجه به افزایش سن امید به زندگی و همزمان کاهش نرخ فرزندآوری در دهه‌های اخیر با شروع روند تغییر ترکیب سنی جامعه و افزایش تعداد جمعیت سالمندان در سراسر جهان روبرو هستیم. روندی که در آینده‌ی نزدیک، سرعت گرفته و پیش بینی می‌شود در منطقه ما (غرب آسیا) رشد حدود 220 درصدی داشته باشد. لذا پرداختن به طب سالمندی هم در طب رایج و هم در طب ایرانی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از دیدگاه طب سنتی ایران به افراد بالای 60 سال،سالمند گفته می‌شود. به طور کلی مزاج اعضای اصلی بدن سالمندان سرد و خشک است اما در اغلب موارد به دلیل تجمع رطوبت‌های اضافی با مزاج سرد و تر در خلل و فرج بدن سالمندان گاهی با غلبه سردی و تر روبرو هستیم.

تدابیر حفظ سلامتی سالمندان همگی در جهت گرما و رطوبت بخشی ملایم هستند و به شدت می‌بایست از تدابیر سرد و خشک یا گرم و خشک کننده و سرد و تر کننده پرهیز شود.

تدابیر آب و هوا

بهترین مکان برای نگه‌داری سالمندان جاییست که دارای هوای تازه با اعتدال بهاری داشته باشد. از نگهداری سالمندان در مکان‌های با هوای بسته باید پرهیز گردد.

تأثیر بد هوای آلوده، دودها و غبارها بر جسم و روح سالمندان بیشتر از سایر گروه‌های سنی است و مراقبت از این جهت ضروری‌تر.

لباس و پوشش سالمندان باید کمی گرمتر از جوانان باشد.

تدابیر غذایی

به دلیل ضعف سیستم گوارش در سالمندان توصیه می‌شود حجم غذا در هر وعده کاهش یافته ولی تعداد دفعات غذا خوردن افزایش یابد. همچنین غذای سالمندان بهتر است سبک، زودهضم و در عین حال غنی از مواد مغذی باشد مانند زرده عسلی تخم مرغ، عصاره گوشت، آبگوشت کم چرب، هلیم، حریره‌ها مثل حریره بادام، نان گندم، گوشت بره و پرندگان کوچک مانند جوجه مرغ، جوجه خروس و کبک. در دوران سالمندی به هیچ عنوان نباید وعده شام حذف گردد و اتفاقا بهتر است غذاهای دیرهضم‌تر (وعده پروتئینی به همراه کربوهیدرات‌های پیچیده مانند پاوهای کم روغن به همراه خورشت‌ها و کباب‌هایی با گوشت‌های لطیف) در وعده شام مصرف شود، چراکه خواب شب فرصت خوبی را برای هضم غذا محیا می‌سازد.

شیر هم یکی از مواد مغذی مناسب سن سالمندان است که بهترین آن، شیر بز است البته برای افرادی که بعد از خوردن شیر دچار نفخ و ورم در معده نمی‌شوند. می‌توان با پختن شیر (سه واحد شیر را با یک واحد آب مخلوط کرده به ملایمت حرارت دهند تا حدود یک چهارم آن تبخیر شود) و اضافه کردن عسل یا اندکی زنجبیل از نفخ آن کاست.

با توجه به شیوع یبوست در این سن استفاده از میوه‌جات و سبزیجات توصیه می‌شود که انجیر، مویز، برگ چغندر، کرفس و کمی تره و کاهو از سبزی‌های توصیه شده برای سالمندان هستند. از برگ کاهو به عنوان یک خواب‌آور طبیعی می‌توان یادکرد.

بطور کلی توصیه می‌شود سالمندان عزیز هموراه مواد خوراکی متناسب با مزاج فصل و مزاج خود را انتخاب نمایند و از مصرف مواد بلغم زا و سودازا و مواد بسیار گرم و خشک بپرهیزند.

تدابیر فعالیت بدنی و ورزش

با توجه به ضرورت انجام ورزش در تمام سنین جهت حفظ سلامتی بهترین ورزش برای سالمندان پیاده‌روی می‌باشد. در صورتیکه به دلیل ناتوانی حرکتی امکان پیاده روی نبود، تاب سواری یا ماساژ معتدل (در زمان و شدت) را می‌توان جایگزین ورزش با هدف پاکسازی بدن نمود.

تدابیر خواب

بطور کلی مقدار نیاز به خواب در سالمندان کاهش می‌یابد و به 6-5 ساعت در شبانه‌روز می‌رسد. برای افزایش کیفیت خواب شبانه توصیه می‌شود ساعت به رختخواب رفتن منظم و قبل از نیمه شب باشد و رختخواب نرم و گسترده باشد.

مالیدن روغن بنفشه در پایه بادام شیرین به اطراف سوراخ‌های بینی و خوردن چند برگ کاهو داروهای خواب‌آور ساده هستند.

تدابیر پاکسازی بدن

وجود اندکی یبوست (اجابت مزاج یک روز در میان) در سالمندی طبیعی تلقی می‌شود. بهترین ملینات انجیر، مویز، روغن زیتون و مکیدن سقز است.

دمای فضای حمام و آب مورد استفاده برای شست و شوی بدن سالمندان باید گرم‌تر از افراد جوان باشد.

رابطه زناشویی بیش از اعتدال نهی می‌شود.

دادن مسهلات به خصوص مسهل صفرا ممنوع است.

در صورت عادت فرد به فصد انجام فصد یک تا دو بار در سال تحت نظر پزشک و با در نظر گرفتن شرایط بلامانع است اما در سنین بالاتر از 75 سال نهی می‌گردد.

تدابیر حالات روحی و روانی

توصیه می‌شود سالمندان به تنهایی زندگی نکنند، صحبت کردن و ملاقات مکرر فرزندان و آشنایان با فرد سالمند خود از عوامل مهم تقویت روحیه و جلوگیری از افسردگی می‌باشد.

با آرزوی صحت جسم و جان برای شما

سلامتکده طب سنتی ایرانی معصومیه