سلامتکده طب ایرانی معصومیه

بسمه تعالی

شب ادراری

شب ادراری به معنی دفع ادرار غیرارادی و متناوب در طول خواب می‌باشد. این مشکل اغلب در کودکان سنین پنج سال یا بیشتر بدون سایر علائم ادراری دیده می‌شود.

شب ادراری می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد، در نوع اولیه که در کودکی تشخیص داده می‌شود، کودک هرگز به خشکی شبانه دست نمی‌یابد. در حالی که در شب ادراری ثانویه فرد در زمان کودکی حداقل به مدت 6 ماه کنترل ادرار شبانه را داشته است و سپس دچار شب ادراری شده است.

ژنتیک، عوامل محیطی (فیزیکی، عصبی و روانی) و سایر شرایط پزشکی در این عارضه دخیل هستند. در کودکان مبتلا به شب ادراری ممکن است همزمان علائم تأخیر در بلوغ سیستم عصبی نیز یافت شود.

در طب ایرانی علت اصلی شب ادراری شلی اسفنکتر بیرونی مثانه می‌باشد که در اثر آن عضله مسئول نگهداری محل خروج ادرار نمی‌تواند به خوبی انقباض لازم را جهت نگهداری و عدم خروج ادرار برقرار نماید. عامل اصلی این شلی افزایش رطوبت در فیبرهای عضلانی اسفنکتر خارجی مثانه می‌باشد.

بر همین اساس طبق دیدگاه طب ایرانی به دو دلیل مودکان بیشتر از بزرگسالان مستعد شب ادراری هستند:

• مزاج آن‌ها نسبت به بزرگسلان مرطوب‌تر است
• خواب آن‌ها به دلیل رطوبت بالای مغز نسبت به بزرگسالان عمیق‌تر است که چنین خواب عمیقی مانع از بیدار شدن آن‌ها برای دفع ادرار می‌گردد

بنابراین همزمان با کاهش رطوبت در اثر افزایش سن کودکان، معمولا شاهد بهبود شب ادراری در بیشتر آن‌ها خواهیم بود.

یکی دیگر از علل شب ادراری‌ها ایجاد ضعف مثانه در اثر سوءمزاج آن می‌باشد. سردی قدرت ذاتی مثانه را برای نگه داشتن ادرار در طول خواب کاهش می‌دهد.

البته گاهی علاوه بر ضعف عضلات مثانه ناشی از سردی و یا شلی اسفنکتر خارجی مثانه ناشی از رطوبت، کیفیت تند ادرار نیز عامل شب ادراری می‌باشد که در این نوع اخیر شاهد علائم خاصی از قبیل پررنگی ادرار، بوی تند و نافذ آن و سوزش ادرار هستیم.

برای درمان این عارضه نمی‌توان تنها به مصرف دارو اکتفا نمود، چنانچه برگشت علائم با قطع دارو بارها و بارها در بیماران مختلف تجربه شده است. در طب سنتی ایران قدم اول درمان اصلاح سبک زندگی می‌باشد که در کنار استفاده موضعی و سیستمیک از داروهای گیاهی، حیوانی یا معدنی باعث افزایش و تداوم اثر بخشی درمان‌ها خواهد شد.

تدابیر اصلاح سبک زندگی شامل:

• پرهیز از نوشیدن مایعات سرد (هم از لحاظ دمایی و هم مزاجی) و ادرار آور به خصوص از عصر به بعد
• پرهیز از خوراکی‌های تند و تیز
• بیدار کردن کودک حین شب برای ادرار کردن

همچنین بر بازی‌های آموزشی و تفریحی و تمرینات نگهداری ادرار جهت بهبود این عارضه تأکید شده است.

درمان دارویی شامل درمان‌های موضعی از قبیل روغن مالی ناحیه مثانه (با روغن بابونه و یا قسط) و یا ضمادهای موضعی بر روی آن، استفاده از آبزن های مناسب می‌باشد. همچنین در صورت لزوم می‌توان داروهای خوراکی را تجویز نمود از جمله هوفاریقون، دم اسب، کاکل ذرت که جهت بهبود کنترل عصبی مثانه در طول روز مناسب هستند.

بیشتر گیاهان مؤثر بر درمان شب ادراری گرم و خشک هستند که برای بیماری‌های سرد و مرطوب توصیه می‌شود. بر اساس اصول درمان طب ایرانی نقش این داروها گرم کردن مثانه از طریق تقویت گردش خون وریدی در کلیه‌ها و مثانه، دفع مواد زائد از مثانه و قابض بودن برای بهبود تون اسفنکتر مثانه و تقویت کلیه‌ها و مثانه است.

سلامتکده طب سنتی ایرانی معصومیه